استان مرکزی سرزمین خورشید انقلاب و مهد پرورش علما، دانشمندان، اندیشمندان و مفاخر بزرگی است که یک چهارم مفاخر کشور را در خود جای داده است.

استان مرکزی سرزمین خورشید انقلاب و مهد پرورش علما، دانشمندان، اندیشمندان و مفاخر بزرگی همچون امیر کبیر، پروفسور حسابی، آیت الله میرزا حسین آشتیانی، سردار رحیم آنجفی، دکتر مصطفی چمران، پروین اعتصامی، آیت الله آقا نور الدین عراقی، سلمان ساوجی، عباس سحاب، فخر الدین عراقی، میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی و در راس اینها بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمنینی رحمه الله  است که نام و یاد آنها برای همیشه در تاریخ این ملت باقی و جاوید است.

مفاخر کشور بیش از ۴۵۰۰مفاخر کشور چهار هزار و پانصد نفر هستند که یک چهارم آن مربوط به استان مرکزی است و این امر نشانگر اهمیت خطه استان در فرهیخته پروری است امری که اکنون کمتر مورد توجه خانواده ها و جوانان است.

با بررسی های انجام شده تعداد مفاخر استان به ۱۱۰۰ نفر افزایش یافته است و اگر ما بخواهیم هر روز از این مفاخر را معرفی کنیم روزهای سال کم است و این امر نشان از قابلیت استان در نخبه پروری است.

استان مرکزی که به واسطه وجود صنایع بزرگ و مادر به عنوان پایتخت صنعتی کشور نامگذاری شده است و شاهراه عبوری و محل اتصال شمال و جنوب و شرق و غرب کشور است.

پایتخت صنعتی ایران تقریباً در مرکز ایران قرار گرفته و این استان از شمال به استان‌های تهران، البرز و قزوین، از غرب به استان همدان، از جنوب به استان‌های لرستان و اصفهان و از شرق با استان‌های تهران، قم و اصفهان ارتباط دارد.

استان مرکزی با مساحتی معادل ۲۹٬۵۳۰ کیلومتر مربع حدود ۱٬۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده‌است. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، استان مرکزی دارای ۱۲ شهرستان، ۲۳ بخش، ۳۲ شهر، ۶۶ دهستان و ۱٬۳۹۴ آبادی دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه‌است.

 مرکز این استان شهر اراک است. شهرستان های این استان عبارت‌اند از: محلات، اراک، ساوه، تفرش، خمین، فراهان، دلیجان، شازند، آشتیان، کمیجان، زرندیه و خنداب.

جاذبه های گردشگری استان مرکزی

استان مرکزی علاوه بر وجود بزرگان و مفاخر و دانشمندان دارای طبیعت زیبایی وجاذبه های گردشگری بسیاری همچون حمام ها، مساجد، آتشکده ها، قلعه ها و بازارهای تاریخی با کاروانسراها و سراهای بسیار زیبا است که همواره گردشگران فراوانی را در خود جای داده است.

شهر اراک

شهر ستان اراک مرکز استان مرکزی است که جاذبه های گردشگری و فرهنگی فراوانی دارد.

بنای تاریخی حمام چهار فصل در مرکز این شهر که اکنون به موزه تبدیل شده و نماد فرهنگ و تاریخ این شهر است، امامزاده ابراهیم(ع)، امامزاده حوا خاتون علیه السلام، امامزاده حسین، امامزاده عبدالله کودزر، امامزاده محمد، امامزاده محمد عابد، امامزاده هفتاده و دو تن، بقعه پیر مراد آباد، بنای تاریخی کاروانسرا و منطقه حفاظت شده هفتاد قله، سفید خانی، مجموعه تاریخی بازار اراک، مدرسه سپهداری که هم اکنون حوزه علمیه امام خمینی رحمه الله نام دارد و محل تحصیل طلاب است و مقبره آقا نورالدین از جمله این جاذبه های گردشگری است.

همچنین روستای تاریخی و مذهبی انجدان با جاذبه های گردشگری فراوان همچون بقعه شاه قلند و شاه غریب و همچنین چهل اختران و چشمه ای بسیار زیبا، دشت ها و باغ ها، غارهای و کوه های سر به فلک گشیده همواره گردشگران بسیاری را از نقاط مختلف در دل خود جای داده است.

وجود باغ وحش، چشمه سلله، غار هین هو و کوه سفید خانی، موزه حسن پور، قلعه وکیل، مسجد سیدها، روستای هزاوه و بارگاه امامزاده احمد در آن، موزه سلطان آباد، سرای مهر و موزه حیات وحش نیز از دیگر جاذبه های گردشگری این شهر هستند.

شهرستان ساوه و جاذبه های گردشگری

شهرستان ساوه نیز از دیگر شهرهای استان مرکزی که که با مساحت 4 هزار و 611 کیلومتر در شمال استان مرکزی قرار دارد و این شهرستان نیز جاذبه های گردشگی فراوانی از جمله مسجد جامعه ساوه، مناره مسجد جامع، قلعه آردمین، بنای مسجد انقلاب، کاروانسرا و حسینیه و آب انبار باغ شیخ این شهرستان، پل تاریخی سرخده، امامزاده سید اسحاق علیه السلام را در خود جای داده است.

از دیگر جاذبه های بسیار زیبا این شهرستان می توان به سد الغدیر ساوه، بازار تاریخی این شهر، بنای قیز قلعه، امامزاده سید هارون،سراب سنگستان، امامزاده و سراب بالقلو، امامزاده سید علی اصغر و امامزاده عبدالله اوجان اشاره کرد.

شهرستان ساوه سوغات فراوانی نیز برای گردشگران دارد که از مهمترین این سوغات که شهرت بسیار دارد می توان به انار ساوه، طالبی و گلیم این شهرستان نیز اشاره کرد.

فراهان سرزمینی حاصلخیز با مفاخر تاریخ ساز

شهرستان فراهان یکی دیگری از شهرهای استان مرکزی است که با وجود مفاخر و بزرگان تاریخ همچون میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، فتحعلی واشقانی فراهاانی و میرزا تقی خان امیر کبیر شناخته شده است.

منطقه فراهان، سرزمینی حاصلخیز با مفاخری تاریخ ساز است که همگان از آنان به نیکی یاد کرده و نام نیک و یاد این بزرگان همواره در دل باقی است.

اقتصاد منطقه فراهان به دلیل حاصلخیزی این منطقه بر پایه کشاورزی و دامپروری است .

امازاده احمد بن علی در شهر منطقه ذولف آباد فرمهین، محوطه تاریخی و شهر زیر زمینی ذولف آباد تکیه تاریخی فرمهین، امامزاده حسن واقع در روستای اسفین از جمله مکان های تاریخی و مذهبی و گردشگری این شهرستان هستند.

محلات شهر گل و گیاه

شهرستان محلات از دیگر شهرستان های استان مرکزی است که با وسعتی معادل 1995 کیلومتر مربع در جنوب شرقی استان قرار دارد.

شهرستان محلات پایتخت گل و گیاه کشوری نامگذاری شده است و شهری با طراوت و پویا است که همواره با برگزاری جشنواره های گل و گیاه میزبان گردشگران داخلی و خارجی است.

محصولات این شهرستان گل، حلوا شکری، گیوه و تریکو است و اقتصاد آن نیز بر پایه کشاورزی، باغداری و شنگ های تزئینی است.

جاذبه های گردشگری محلات

شهرستان محلات نیز از شهرهای تاریخی است که بنای باستانی خورهه، آتشکدده آتشکوه، مسجد جامع محلات را در دل خود جای داده است.

وجود بارگاه امامزادگان فضل و یحیی علیه السلام و امامزاده عبدالله در این شهرستان سبب حضور عاشقان و دوستداران خاندان اهل بیت عصمت و طهارت در این شهرستان شده است.

همچنین قلعه جمشیدی، قلعه آقا خان محلاتی، سرچشمه محلات، غار یکه چاه، باباجابر، یخچال طبیعی، میل میلونه، باغات گل، ایستگاه تحقیقات گل و گیاه، بند نیم ور، مجتمع آب در مانی آبگرم محلات، مراسم بیل گردانی و سرچشمه محلات نیز از دیگر جاذبه های تاریخی، گردشگری و دیدنی این شهرستان است.

جوزقند سوغات دلیجان

شهرستان دلیجان در منتهی الیه جنوب شرق استان مرکزی واقع شده است که این شهرستان نیز با داشتن جاذبه های گردشگری و فرهنگی فراوان و سوغاتی همچون جوزقند، حلوا، نبات و پولکی میزبان گردشگران است.

کاروانسرا و پل دودهک، مسجد بزرگ دلیجان معروف به مسجد النبی، مجموعه بازار نراق، مسجد جامعه نراق، امامزاده سلیمان، امامزاده یحیی، امامزاده بی بی زبیده معروف به زبیده خاتوان، امامزادگان معصوم علیه السلام و قتلگاهف مشهد اردهال، غار نخجیر، کاروانسرا، قلعه و غار کهک، بادگیرها و آب انبارها، منازل تاریخی و دره زیبای جاسب از جمله جاذبه های فرهنگی، تاریخی و معنوی این شهرستان هستند.

شهرستان آشتیان مرکز استان مرکزی

شهرستان آشتیان در مرکز استان مرکزی و در شمال شهر اراک قرار دارد و با مساحتی حدود 1239 کیلومتر مربع و جاذبه های گردشگری از جمله آب انبار آشتیان، آب انبار گرکان، امامزاده قاسم، امامزاده اسماعیل، امامزاده عبدالله، امامزاده فاطمه صغری، امامزاده محسن علیه السلام و قلعه علی نقی بیگ، منزل دکتر قریب، آسیاب جفتی، منزل میرزا هدایت الله وزیر دفتر و منزل معتمدالایاله و سابون محلی که سوغات این شهرستان است همواره میزبان گردشگران است.

خمین نگینی در استان مرکزی

شهرستان خمین، محل تولد خورشید انقلاب حضرت امام خمینی رحمه الله علیه همچون نگینی درخشان در قلب استان مرکزی و کشور می درخشد.

شهرستان خمین با وسعه 2393 کیلومتر مربع جنوبی ترین شهرستان استان مرکزی است که این شهر زادگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی رحمه الله علیه است.

شهرستان خمین به واسطه وجود منزل تاریخی امام خمینی رحمه الله همواره میزبان گردشگران داخلی و خارجی بوده و هست.

علاوه بر مجموعه تاریخی بیت امام خمینی رحمه الله علیه جاذبه های گردشگری دیگری همچون امامزاده ابوطالب، امامزاده اسماعیل، امامزاده عبدالله علیه السلام، قلعه سالار محتشم،پارک بوجه، شبستان مجد جامعه، تیمچه توکلی، بازار تاریخی، باغات گل، سنگ نگارها، امامزاده اهل بن علی و امامزاده خدیجه خاتون و همچنین بازارچه صنایع دستی در این شهرستان قرار دارد.

مراسم آیینی و سنتی کردعلی به کوه نیز مراسمی است که هر ساله با حضور گسترده گردشگران در این شهرستان برگزار می شود و سوغات این شهر نیز عسل است.

شهرستان خنداب

این شهرستان نیز با مساحتی حدود 1365 کیلومتر مربع از دیگر شهرستان های استان مرکزی است که رودخانه قره چای و رودخانی شراء در این شهرستان واقع شده است.

تالاب آق گل، باغ های خنداب، باغ ده نو، روستای تاریخی درمن، روستای تاریخی آدشته، گورستان ارامنه و روستای گوره زار، امامزاده شاهور، امامزاده های دیز آباد، شاهزاده اسماعیل و امامزاده محمد مسعود از جاذبه های گردشگری و تاریخی این شهرستان هستند.

 شازند شهر صنایع

شهرستان شازند در جنوب غربی استان مرکزی واقع شده است و صنایع بزرگ و مادر همچون نیروگاه حرارتی، پتروشیمی، پالایشگاه و کارخانه قند را در دل خود جای داده است.

امامزاده سهل بن علی علیه السلام، سراب عمارت، غار کیخسرو، سراب عباس آباد، حک، پل دوآب، کوه لجور، قلعه شهباز، دره سماخلی و جنگل بلوط، باغات انگو، باغک شازند و چشمه دوخواهران از جمله جاذبه های گردشگری این شهرستان است.

تفرش شهر پروفسور حسابی

شهرستان تفرش با مساحتی حدود 2784 کیلومتر مربع شهری عالم پرور و زادگاه پروفسور محمود حسابی است که همواره یاد و نام این بزرگ مرد در تاریخ ایران می درخشد.

شهرستان تفرش نیز دارای جاذبه های گردشگری و فرهنگی فراوانی از جمله مسجد جامعه شش ناو، امازاده حسین، آرامگاه پروفسور حسابی، آب معدنی چشمه گراو، امامزاده محمد، امامزاده ابواعلی مهدی، چاه آب فشان، آب انبار بلور، طرارن، امامزاده قاسم، غار علی خورنده، امامزاده احمد علیه السلام کوهین، تکیه زاغرام و جشن درو است.

از سوغات این شهرستان می توان به مس چکشی و گردو و بادام اشاره کرد.

کمیجان

شهرستان کمیجان با وسعتی معادل 1584 کیلومتر مربع و با جمعیتی بیش از 45 هزار و 723 نفر و با مرکزیت شهر کمیجان در 96 کیلومتری مرکزی استان قرار دارد.

از جاذبه های گردشگری و فرهنگی این شهرستان می توان به آتشکده فردقان، روستای وفس، امامزاده حسین علیه السلام، غارقلعه جوق، امامزاده سید عبدالله، امامزاده عباس و امامزاده یحیی، منزل دارابی و قلعه بهادری اشاره کرد.

کاروانسرای خشکرود از جاذبه های گردشگری زرندیه

شهرستان زرندیه با مرکزیت شهر مامونیه نیز دارای جاذبه های گردشگری فراوانی همچون امامزادگان و بقاع متبرکه، کاروانسراها، باغ ها و مساجد تاریخی است.

امامزاده عبدالمطلب، محوطه تاریخی مشکین تپه، کاروانسرای شاه عباسی خشکرود، کاروانسرای ورده، امامزاده احمد و محمد باقر، کلیسای مریم مقدس، کبوتر خانه صدرآباد، امامزادگان پنج تن و سید منصور مامونیه، مناره مسجد جامعه و یخچال مهدی آباد از جمله این جاذبه های گردشگری است.