زندگینامه استاد عباس سحاب پدرعلم جغرافیا و کاروتوگرافی ایران

عباس سحاب در سوم دی ماه ۱۳۰۰ در روستای «فم» تفرش متولد شد. او تنها پسرابوالقاسم سحاب از دانشمندان عصر خود بود که شمار تألیفاتش به بیش از ۷۰ جلد می‌رسد. بنا به گفته اعضا خانوده، در هنگام تولد عباس، پدرش ابوالقاسم سحاب رییس معارف ولایت ثلاث (ملایر، نهاوند، تویسرکان) و مقیم نهاوند بود و در شرایط دشوار زمستان خود را از نهاوند به روستای فم رسانید تا فرزند پسری را که پس از نه دختر نصیب او شده بود و آرزو داشت از وی شخصیت بزرگی بسازد از نزدیک ببیند.

چهارساله بود که به تشویق و راهنمایی پدر به مکتب درس ملاحسین شاهمیری رفت و مدت سه سال نزد این استاد شاگردی کرد. در هفت سالگی برای ادامه تحصیل واردمدرسه کمالیه شد. سپس برای ادامه تحصیلات متوسطه به مدرسه‌های ابن سینا و علمیه رفت. در این مدارس بود که ذوق و استعداد سرشار وی به جغرافیا نمایان شد و تحت راهنمایی‌های پدر و آموزگاران بیشتر اوقات خود را در تهیه نقشه‌های جغرافیایی گذراند. نمونه ای از کار نقشه نگاری وی در دوره دبیرستان "نقشه کشور فرانسه" است که در 13 سالگی ترسیم کرده و اکنون در آرشیو موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب نگهداری میشود. در همین دوره دبیرستان، اولین نقشه تهران را بعد از شش ماه کار و تلاش به خط لاتین تهیه کرد.

عباس سحاب به دلیل علاقه وافر به دانش جغرافیا در سال ۱۳۱۵ به همراه پدر سنگ بنای نخستین مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی خصوصی ایران را گذاشت. وی برای تهیه نقشه‌های مناطق گوناگون ایران به بیش از سی هزار شهر و روستا سفر کرد. وی در سال ۱۳۳۴ با همکاری موسسه کلمبوس آلمان، نخستین کره جغرافیایی را به خط و زبان فارسی تولید کرد.

عباس سحاب مولف، نقشه نگار و ناشر صدها اطلس و نقشه جغرافیایی از شهرها و استان‌های ایران، کشورهای خاورمیانه، خلیج فارس و دودمان‌های تاریخی ایران است. او با ابداع سبکی نوین در طراحی و ترسیم نقشه‌های جغرافیایی به عنوان یکی از نقشه‌نگاران صاحب سبک در دنیا مطرح شد.

عباس سحاب از کودکی عاشق هنر بود. خوب نقاشی می‌کرد و تابلوهای بسیاری از او به یادگار مانده‌است. از دیگر آثار بزرگ و ارزشمند او تالیف و تدوین اطلس چهارده قرن هنر اسلامی به دو زبان فارسی و انگلیسی در ۲۰ مجلد می‌باشد. تالیف این مجموعه با حمایت یونسکودر زمان حیات او در طول بیش از سی سال ادامه داشت و برای گردآوری منابع و تکمیل آن به 32 کشور جهان سفر کرد، اما متاسفانه به انجام نرسید. تنها جلد دوم آن تحت عنوان «هنر خوشنویسی، از آغاز تا امروز» به دو زبان فارسی و انگلیسی در سال ۱۳۸۱ خورشیدی چاپ و منتشر شد.

مطالعه، پژوهش و گردآوری اسناد تاریخی و جغرافیائی خلیج فارس برای مقابله با سازندگان اسامی جعلی و اثبات حقانیت ایرانیان و اصالت نام این آبراه همیشه ایرانی ازسالهای دهه ۴۰ خورشیدی تا پایان حیات از دغدغه‌های بزرگ استاد سحاب بود. وی با تشکیل نخستین نمایشگاه اسناد تاریخی و جغرافیائی خلیج فارس در سال ۱۳۴۵ درمحل کافه شهرداری تهران و تدوین و انتشار چند مجلد اطلس به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی و شرکت در مجامع علمی داخل و خارج کشور و تشکیل نمایشگاهها در این زمینه اهتمام کرد.

موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب که حاصل کار و تلاش سه نسل خاندان سحاب است، در حقیقت بزگترین یادگار استاد عباس سحاب به عنوان نخستین موسسه جغرافیائی بخش خصوصی در خاورمیانه میباشد. پس از درگذشت استاد، این نهاد بزرگ فرهنگی، با نزدیک به 80 سال فعالیت در زمینه نقشه نگاری، توسط فرزند ارشد وی استاد محمدرضا سحاب (نسل سوم خاندان سحاب) با همکاری همسر و فرزندانش که نسل چهارم این خاندان میباشند اداره میشود و علیرغم سختی ها و مسائل و مشکلات مالی به فعالیت خود ادامه میدهد.

عباس سحاب افزون بر موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب ، کتابخانهٔ جغرافیایی سحاب را نیز به یادگار گذاشته‌است. بنیان این کتابخانه تخصصی را پدر ایشان ابوالقاسم سحاب گذاشت اما او با گردآوری منابع فراوان از سراسر جهان در جهت هر چه غنی‌تر کردن آن کوشید. این کتابخانه تخصصی هم اکنون دارای چندین هزار جلد کتاب و تقریباً به همین اندازه نشریات ادواری در زمینه جغرافیا و نیز بیش از 80 هزار قطعه نقشه از ایران و جهان است. پس از درگذشت استاد نیز علیرغم کمبود جا و فضای لازم، با تلاش مدیر و کارکنان موسسه همواره اطلس ها، نقشه ها و دیگر منابع جدید از سراسر جهان تهیه و به این کتابخانه تخصصی اضافه میشود.

عباس سحاب در ۱۴ فروردین ۱۳۷۹ درگذشت و در قطعه هنرمندان و دانشمندان ایران در گورستان بهشت‌زهرا (تهران) به خاک سپرده شد.